İş yerindeki tehlikelerin tespit edildikten sonra kontrol altına alınması için gerekli önlemlerin alınması iş kazalarının önlenmesinde çok önemlidir. Tehlikeleri önlemede aşağıdaki kontrol hiyeraşisi kullanılması tavsiye edilmektedir.
1. EliminasyonKonu daha iyi anlaşılması için bir örnek üzerinden açıklayalım. Firma zehirli bir kimyasal ile çalışmalar yaptığını düşünelim. İş güvenliği uzmanın da danışmanlığıyla zehirli kimyasal ile çalışmayı daha güvenli hale getirmek için risk değerlendirmesi yaparlar.
1. Eliminasyon (Tehlikeyi elimine etmek veya yok etmek)Firma zehirli kimyasalı kullanmayı bırakabilir. Gerek çevre için gerek insan sağlığı için en etkili yöntemdir. Geçmiş yıllarda kullanılabilen asbest mevzuat gereği artık kullanılamamaktadır. Dünyada olduğu gibi ülkemizde de yeşil kimyaya bir yönelim olması sevindiricidir.
2. İkame (tehlikeyi daha az tehlikeli ile yer değiştirmek)Firma zehirli kimyasalı daha az tehlikeli bir kimyasal ile değiştirilebilir.
3. Mühendislik kontrolüZehirli kimyasal ile çalışılan alanlar, özel kapalı sistemler içerisinde olması durumunda zehirli kimyasala maruz kalınmayabilir. Ayrıca zehirli kimyasal sızıntısına karşı ortam ölçümleriyle veri toplanabilir.
Mühendislik kontrolü gerek idari kontrol önleminden gerekse kişisel koruyucu donanım önleminden daha maliyetli olabilmektedir.
4. İdari kontrolİdari kontrol ile zehirli kimyasala maruz kalma süresini azaltılabilir. Ancak kimyasala maruz kalma süresinde yasal sınır çerçevesine uyulması gerekmektedir. İdari kontrole ek olarak; ek eğitimler, ek dinlenme süresi, tehlikeli alanlara veya makinelere erişimi sınırlamak da sayılabilir.
5. Kişisel koruyucu donanımZehirli kimyasal ile ilgili çalışılan bölgede kişi(ler) uygun maske, eldiven ve koruyucu gözlük olabilir. Toplu koruma olmayıp sadece kişiye yönelik koruma olduğu için son olarak tercih edilmelidir.
Sonuç olarak tehlikelerin önlenmesi için birçok kontrol mevcuttur. Yukarıda da anlatılan hiyeraşilerden doğrusu seçilirken doğru bütçenin de belirlenmesi gerekir. Bu yazımızda genel hatlar yazılmaya çalışılmış olup daha detaylı bilgiler için konusunda uzman bir iş güvenliği uzmanından hizmet alınması faydalı olacaktır.
